Propriocepcja to skomplikowanie brzmiące słowo, dlatego mamy swoje własne polskie wytłumaczenie w postaci „czucie głębokie”. Jest to zmysł pozwalający na precyzyjne określenie położenia poszczególnych części ciała w przestrzeni. Propriocepcja pozwala także na rozpoznawanie przemieszczania się własnych kończyn bez kontroli wzroku oraz dokładną ocenę tego w jakiej pozycji one się znajdują względem tułowia i grawitacji. Aby stymulować ten zmysł koniecznie trzeba angażować mięśnie, czyli znajdować się w ruchu i wykonywać aktywność fizyczną i to z wysiłkiem. Muszą być zaangażowane mięśnie innego wyjścia nie ma. Bierne wałkowanie, szczotkowanie, ugniatanie to raczej kosmetyka i chęć wiary w to, że to działa, ale to mało i… nie wystarczy. Jest to tylko wstęp do akcji, co będzie działo się z ciałem.
Propriocepcja jest konieczna do zaplanowania oraz przeprowadzenia czynności ruchowej tak, aby ta została wykonana zgodnie z naszymi założeniami. Jeśli przykładowo zapragniemy napić się wody z jednorazowego kubeczka plastikowego, nasz mózg za pomocą propriocepcji dokonuje oceny sytuacji początkowej, żeby następnie wprawić w ruch poszczególne partie mięśni, jednocześnie kontrolując je, regulując i dostrajając tak aby kubeczka nie zgnieść. Niezaburzona propriocepcja konieczna jest do prawidłowego funkcjonowania narządu ruchu.
Najprostszymi podstawowymi ćwiczeniami są: stanie, półprzysiady oraz przeskoki na jednej nodze w przód, w bok i do tyłu, skręty tułowia, stawanie na palcach czy tzw. jaskółka. Można także skakać na trampolinie i próbować omijać przeszkody z zawiązanymi oczami. Propriocepcję rąk można poprawić, wykonując ćwiczenia z przyrządami takimi jak piłka, hantle, taśma, woreczek gimnastyczny bądź poduszka rehabilitacyjna. W terenie bardzo pomocne jest bieganie po nierównościach. Pewnie to dziwnie brzmi… i tylko tyle…?! Ja powiem, że aż tyle…, bo ważna jest jakość ruchu… a nie bylejakość…
Zaburzenia propriocepcji może złagodzić również terapia integracji sensorycznej. Integracja sensoryczna to prawidłowo funkcjonujące i współpracujące zmysły bazowe, jakimi są dotyk, równowaga i propriocepcja. Bez zmysłu propriocepcji działanie integracji sensorycznej nie byłoby możliwe.
Z fizjoterapeutycznego punktu widzenia, przyczyn upośledzających propriocepcję może być wiele od przyczyn neurologicznych jak guz mózgu, jamistość czy wiąd rdzenia, stwardnienie rozsiane, zapalenie rdzenia kręgowego po przyczyny mechaniczne takie jak urazy kości i uszkodzenia więzadeł, mięśni, stawów czy nerwów. W wyniku jakiejkolwiek z powyższych przyczyn ośrodkowy układ nerwowy nie jest w stanie prawidłowo przetwarzać informacji, reagując z opóźnieniem bądź wysyłając nieadekwatne impulsy. Wpływa to negatywnie na codzienną aktywność ruchową.